Pulo Geulis Bogor dina Taun 1557 Maséhi
AYEUNA mah cukup disebut Pulo Geulis wé wungkul. Padahal, baheula mah jaman Pajajaran, katelahna téh Pulo Geulis Parakan Baranangsiang. Nu matak disebut Pulo Geulis, sabab loba rumaja putri gareulis anak para ménak anu ngadon lalatihan karesménan atawa migawé rupa-rupa kasingeran kaum wanoja.
PULO Geulis di jero Kota Bogor, perenahna deukeut Términal Baranangsiang. Baheulana gugusan délta di tngah-tengah Walungan Ciliwung, tepikeun ka Ciliwung téh jiga kabagi dua.
Ayeuna mah jadi pilemburan anu gegek ku imah. Heurin usik deuih. Sepéda-motor lalar-liwat mapay-mapay gang leutik bari sésélékét.
Ari baheula jauh ka baheula, paling copél tepikeun ka jamanna Pakuan Pajajaran, Pulo Geulis téh mangrupa tempat anu éndah jeung asri. Nu caricingna kaum wanoja gareulis laluis jeung camperenik. Kumaha hanteu rék kitu da nu sok caricing di dinya téh rata-rata putri para ménak Pajajaran. Lain rék dipaké bumén-bumén tapi sakadar nyepi niiskeun pikir. Kituna téh bari migawé pagawéan kasingeran wanoja.
Pulo Geulis téh harita mah katelahna Pulo Geulis Parakan Baranangsiang. Dina jaman Pajajaran harita di tengah pulo aya adegan tilu, camperenik. Jiga karaton tapi lain karaton. Nya meureun sabangsa paséban atawa pasanggrahan tempat karumpulna jalma.
Harita mah anu karumpul téh nya para wanoja geulis anak para ménak Pajajaran harita.
Dina taun 1557 Maséhi, Pajajaran harita dirajaan ku Prabu Nilakéndra (1551-1567). Jamanna Pajajaran teu resep peperangan, sanajan ari musuh mah teu weléh ngintip-ngintip. Ku sabab raja leuwih resep ngajauhan kakerasan, atuh ambarahayat téh bisa hirup jongjon. Nu tani, nu malawija, nu lintar (ngala lauk) nu gawé mayang (pamayang, nelayan), katut gawé dina widang jasa jeung kabudayaan, kacida jarongjonna.
Jaman harita, para putrigeus biasa latihan atawa diajar pejangsora. Pejangsora téh mamaos atawa ngalagu. Seni lagu jaman harita geus kacida majuna. Nu jaradi ahli pejangsora atawa juru mamaos téh lolobana para wanoja gareulis palaputra kaum ménak téa. Aya kasebeut sababaraha wanoja geulis anu matak dédéngéeun sorana, saperti Nyi Lastri, Nyi Sunjali (dina UGa No.9 geus kasabit-sabit), Nyi Amrataji, Nyi Dyah Paripana jeung Nyi Suhalianji, minangka conto sawatara ahli pejang sora jaman harita.
Aya wanoja anu geulisna teu éléh ku anu séjén. Harita kacatet aya cawéné anu katelahna Nyi Ambhira Patrima, umurna 19 taun. Inyana téh anakna Ki Agung Sunyayati Kertasusma. Sasat pangagung pisan da mun ayeuna mah pangkatna téh bupati. Nyi Ambhira mah, cicing di éta tempat téh nyuprih élmu ngaput. Ceuk jaman ayeuna mah jadi penjahit. Ngan harita mah disebutna téh palasuri. Gawéna nyieunan pakéan keur para pangagung, sakutang-kurangna keur para santana (masarakat golongan menengah, saperti para sinatria jeung para patih). Atawa ogé nyieunan pakéan keur pakéeun para wanoja deui saperti sinjang, kabaya jeung salindang.
Dina jamanna, alat ngaput geus aya. Saperti jarum, disebutna sarését, dijieun tina tulang sato, saperti tulang uncal jeung sajabana. Geus puguh ari bola kantéh mah dijieun tina kapas.
Hanjakal, Nyi Ambhira Patrima, umurna teu panjang. Sanggeus boga salaki ka anggota Pasukan Basura (pasukan panah karajaan) nu ngaran Sumantri, ieu cawéné geulis téh tilar dina umur 27 taun. ***
Tidak ada komentar:
Posting Komentar